Wat is rosacea?
(spreek uit als rozaaacea)
Rosacea is een chronische, niet besmettelijke huidaandoening die ook wel “acne rosacea” wordt genoemd. De aandoening heeft echter niets met acne te maken. Rosacea betekent letterlijk: “zo rood als een roos” en wordt gekenmerkt door (fel) rode verkleuring van de wangen en de neus, couperose en pusteltjes /puistjes. Mensen ervaren ook een branderig gevoel en droogheid, huidvergroving en soms ook oogklachten. Rosacea komt bij 3% van de wereldbevolking voor, 3 keer meer bij vrouwen dan bij mannen. De aandoening heeft een onvoorspelbaar verloop.
Mensen met rosacea vertellen vaak dat ze zich storen aan de roodheid van hun gezicht en dat ze last hebben van hun huid (droog, trekkerig, vervelend gevoel). Zij hebben meestal al veel geprobeerd, iets dat voor rosacea juist niet zo goed werkt. Stoffen in producten kunnen de aandoening verergeren of uitlokken.
Rosacea gaat niet vanzelf over, maar met een goed advies, de juiste ondersteunende producten (en medicatie) komen we een heel eind.
Hoe ontstaat rosacea?
De oorzaak van rosacea is tot op heden onbekend. Een theorie gaat uit van abnormaal verwijde vaatjes in het gezicht, waardoor stilstaand bloed kan leiden tot ontstekingsreacties met roodheid, zwelling en puskopjes.
Echter recente onderzoeken* tonen aan dat bij veranderde huidcondities de aanwezigheid van de Demodex-mijt, die bij mensen met rosacea veel meer ( 15x) aanwezig is dan bij mensen uit de controle groepen, een mogelijke reden kan zijn voor het ontstaan van de aandoening. Deze mijten verblijven zowel op de huid als in de huid, waar ze in de haarfollikels zitten en vervolgens naar de omliggende huid doorbreken. Zij verspreiden zo bepaalde bacteriën in de huid en zorgen op deze wijze voor de rosacea ontstekingen. Zij houden van een vettig-zuur milieu (talg) en ‘vestigen’ zich in beschadigde huid gebieden.
Gebleken is dat mensen met papulopustulaire rosacea een veranderd soort talg produceren t.o.v. bijvoorbeeld acne patiënten. Dit zou suggereren dat de aard van de talg reden kan zijn voor de ontwikkeling van de mijt.
Deze ontdekking doet vermoeden dat niet antibiotische therapie, om de normale samenstelling van de talg te herstellen, de huidintegriteit kan verbeteren en de groei van de mijten kan voorkomen.
*Potential role of Demodex mites and bacteria in the induction of rosacea, Stanisław Jarmuda, Niamh O’Reilly, Ryszard Żaba, Oliwia Jakubowicz, Andrzej Szkaradkiewicz, Kevin Kavanagh,01 November 2012, Journal of Medical Microbiology 61: 1504-1510
Het feit dat ivermectine creme, een geneesmiddel dat mijten doodt, goed werkt bij rosacea, pleit voor een de rol van de demodex -mijt bij rosacea.
Wat is het verloop van de aandoening?
Stadium 1.
Diffuse roodheid met name op de wangen (inflammatie/ontsteking), deze kan uren aanhouden. Oppervlakkige vaatjes worden zichtbaar op de wangen/neus en verdwijnen niet meer (couperose). De huid reageert sterk op temperatuurwisselingen of op wassen/verzorgen van het gezicht: pijn.
Stadium 2.
Er ontstaan kleine bultjes (papeltjes) en puistjes (pusteltjes) vooral op wangen neus en kin. De huid reageert extreem gevoelig op invloeden van buitenaf en vertoont soms ook schilfering. Er zijn meer verwijde vaatjes zichtbaar, er komen grotere/dikkere vaatjes bij de poriën in de huid worden beter zichtbaar. Zwelling van het gelaat
Stadium 3.
Er ontstaan grotere ontstekingen (infiltraten) in de huid. De huid wordt grover en ruwer en de contouren van het gezicht veranderen. In sommige gevallen verdikking van de neus (rhinophyma).
Stadium 4.
Oculaire rosacea, brandend/jeukend gevoel van de ogen, roodheid van de ogen.
Uitlokkende/verergerende factoren voor rosacea
- blootstelling aan UV-straling
- geneesmiddelen (ter verwijding van bloedvaten, corticosteroïden)
- overgang (mogelijk gerelateerd aan opvliegers)
- stress
- zwaar sporten
- drinken van alcohol
- hete baden, douches
- pittig eten
- warme dranken
- klimaat/weer/wind
- huidverzorgingsproducten
- cosmetica
Rosacea van de neus
Rosacea kan ook op de neus voorkomen (vooral bij oudere mannen), door de ontstekingsreactie en de zwelling is de neus dan vervormd, de neus is dan rood en gezwollen en er kunnen puskopjes opzitten. In de volksmond wordt dit een “drankneus” genoemd, maar heeft niets met overmatig drankgebruik te maken.
Rosacea van de ogen
Rosacea tast vaak ook de ogen aan en wordt niet altijd als zodanig herkend. Oogafwijkingen komen bij 50% van alle patiënten voor, meer dan misschien gedacht. Mensen met rosacea van de ogen hebben steeds het gevoel alsof er een zandkorreltje in het oog zit.
Het gaat bij rosacea van de ogen meestal om ontstekingen van de ooglidrand, of bultjes in de huid van de oogleden. Soms treedt er ontsteking van het hoornvlies op. De symptomen hiervan zijn; pijnlijke ogen, lichtschuwheid, tranen. Indien dit niet tijdig herkend en behandeld wordt, kunnen er littekens op het hoornvlies ontstaan waardoor men slechter gaat zien.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
Meestal is het klinisch beeld (dat wat we zien en wat wordt verteld) zo duidelijk dat geen aanvullende onderzoeken nodig zijn. Er zijn echter een aantal huidafwijkingen die verward zouden kunnen worden met rosacea en die een andere behandeling behoeven.
Door de aanwezigheid van puistjes/pusteltjes kan de aandoening wel lijken op acne. Het gebruik van lokale middelen tegen acne kan de huid bij rosacea juist uitdrogen of irriteren.
Om duidelijkheid te krijgen over welke aandoening het echt gaat is soms een biopt nodig.
Wat kunt je zelf aan rosacea doen?
- Behandel de huid altijd met zachtheid, irriteer de huid zo min mogelijk (verzorgingsproducten)
- Was het gezicht met lauw-warm water, gebruik geen washandje, dep het gezicht droog (wrijf niet)
- Vermijd felle, koude, gure wind, overmatig zonnen, rokerige ruimtes
- Vermijd vaatverwijdende middelen; sterke kruiden, alcohol, warme dranken
- Gebruik geen sterk werkende corticosteroïden in het gezicht
- Gebruik geen irriterende cosmetica
Behandeling van rosacea door de (huid/s)arts
Bron: huidinfo.nl en huidarts.com
Milde rosacea
- metronidazol gel of crème
metronidazol is een lokaal antibioticum dat 2 maal daags kan worden aangebracht.
Was de huid eerst volgens het bovenstaande voorschrift voordat de metronidazol wordt aangebracht.
- Soolantra 1% creme (ivermectine crème)
Deze crème bevat 1% ivermectine en remt zowel de ontstekingen als de infectie door de Demodex mijten. Het middel wordt eenmaal daags op de plekken aangebracht. - antibiotica als lotion
clindamycine of erythromycine zijn effectief zijn wanneer zij regelmatig plaatselijk op de huid worden aangebracht. - Gladskin Rosacea cree of gel
Bevat het enzym Staphefekt dat uitsluitend de ongewenste bacterie Staphylococcus Aureus doodt. De goede bacterien blijven intakt. Hierdoor kunnen ontstekingen voorkomen worden en klachten zoals roodheid, puistjes en irritatie verminderen.
- Mirvaso gel wordt gebruikt om de roodheid en blozen van het gezicht bij rosacea te behandelen. Dit middel bevat als werkzame stof brimonidine, die in staat is om de bloedvaatjes in de huid tijdelijk te vernauwen. Hierdoor neemt de roodheid af. Het effect kan al binnen 30 minuten optreden. Mirvaso® is uitsluitend op recept verkrijgbaar maar wordt niet vergoed.
Matig ernstige rosacea
- orale antibiotica kuren
tetracycline, doxycycline en minocycline zijn effectief.
De kuren moeten langere tijd worden volgehouden.
- orale antibiotica gecombineerd met metronidazol lokaal
het is aangetoond dat deze combinatie therapie zeer effectief is. Na het starten kan de dosering van het orale antibioticum worden verminderd.
Ernstige rosacea
Bij rosacea die met heftige ontstekingen gepaard gaat en ook langdurige antibioticum kuren geen effect sorteren kan isotretinoine (Roaccutane ®) een uitkomst bieden.
Dit is een geneesmiddel met veel potentiële bijwerkingen. Het wordt ook voorgeschreven bij ernstige acne. Dit middel kent in de behandeling van rosacea kent dezelfde voordelen en bezwaren.
Behandeling
Behandeling van rosacea door de huidtherapeut
De huidtherapeut kan helpen om rosacea te verminderen.
De behandeling is gericht op het verminderen van de ontstekingsreactie, het verbeteren van de huidweerstand, het verminderen van de gesprongen vaatjes. Thuis kunt u de behandeling ondersteunen door de leefstijl- en productadviezen op te volgen.
Coagulatie
Indien de huidafwijkingen zich in een rustige fase bevinden, maar nog steeds vertakte uitgezette bloedvaatjes te zien zijn kunnen deze met Coagulatie worden verwijderd. Er wordt hierbij gebruik gemaakt van een fijn naaldje waarmee de vaatjes dicht gebrand worden.
Reiniging
Reiniging van de rosacea huid is niet te vergelijken met reinig van de acne huid. De huidtherapeut weet precies welke aanpak een rosacea-gevoelige huid nodig heeft. De ontstekingen worden voorzichtig verwijderd.
Peeling
Voor de rosacea huid gebruikt de huidtherapeut een speciale peeling. Deze peeling zorgt voor een gereguleerde (minder zure) talgproductie en is antibacterieel, zodat de huid geen last meer heeft van de Demodex mijten. De peeling verbetert de huidbarrière, vermindert de roodheid, stimuleert de genezing van de opperhuid en voorkomt toekomstige irritatie.
De behandelingen worden in een kuur gevolgd, om zo de huid goed onder controle te krijgen en te houden.
Therapeutische producten bij rosacea
Ter ondersteuning van de behandeling in de praktijk is het belangrijk om thuis de huid goed te behandelen en verzorgen.
De huidtherapeut zal een persoonlijk afgestemd advies geven over welke producten u kunt gebruiken.
Camouflagetherapie
Lycogel is een kleurcorrigerende camouflage die de huid laat ademen en daarmee het herstelproces na een behandeling versnelt. De producten van Lycogel zijn oorspronkelijk ontwikkeld voor toepassing door artsen onmiddellijk na cosmetische behandelingen. Ook bij rosacea is Lycogel een uitkomst, aangezien Lycogel ontstekingen en roodheid vermindert en de gevoelige huid verzorgt en verzacht.
De huidtherapeut bespreekt met u tijdens het intakegesprek welke behandeling het meest geschikt voor u is. Indien u een aanvullende verzekering heeft, kan behandeling van rosacea mogelijk geheel of gedeeltelijk vergoed worden door uw zorgverzekeraar.